Nederland in oorlog

Een tijd voor de Tweede Wereldoorlog begon het Nederlandse leger met de voormobilisatie, ongeveer 200.000 mannen worden opgeroepen en worden op strategische plaatsen ingezet om de verdediging van Nederland voor te bereiden. De sfeer is gemoedelijk en net als in de “grote oorlog” zal het voor Nederland zo’n vaart niet lopen. Denken de meesten.

Koningin Wilhelmina in de tweede wereld oorlog

Op 9 april 1940 veroveren de Duitsers Noorse en Deense vliegvelden.
Schiphol, Ypenburg, Waalhaven en Valkenburg komen onder bewaking te staan. De staat van beleg wordt afgekondigd en de media komt onder censuur.

Verschillende Nederlandse bedrijven brengen hun geld onder bij Amerikaanse en Engelse banken en de Nederlandse Bank verscheept een deel van zijn goud. Vliegtuigen worden uitgerust zodat ze direct kunnen opstijgen en rond Den Haag worden voertuigen om de 100 meter op de rijbaan geplaatst, om vijandelijke vliegtuiglandingen te voorkomen.

Op 7 mei worden alle militairen verloven ingetrokken. Het Duitse aanvalsplan Fall Gelb (plan geel) , beschrijft in detail de verovering van de lage landen, in de eerste nacht moet de Nederlandse luchtmacht worden uitgeschakeld, terwijl luchtlandingstroepen de bruggen bij Moerdijk, Dordrecht en Rotterdam bezetten.

Een speciale eenheid moet het regeringscentrum veroveren om de koningin en de Nederlandse bevelvoerder, Generaal Winkelman gevangen te nemen, waarop de Nederlandse koningin moet daarna via de radio de Nederlandse overgave afkondigen. Deze operatie moet op één a twee dagen afgelopen zijn.

Op vrijdag 10 mei 1940 barst het los, omstreeks 3uur wordt de grens overschreden door de Duitse troepen en om 4uur s’ochtends wordt het vliegveld Waalhaven voor de eerste keer gebombardeerd. Voor het eerst sinds 21 mei 1833 verkeert Nederland in staat van oorlog.

Proclamatie Nederland in oorlog
Proclamatie Nederland in oorlog

Toespraak Nederlandse Koningin 10 mei 1940

Mijn volk,
Nadat ons land met angstvallige nauwgezetheid al deze maanden een stipte neutraliteit had in acht genomen en terwijl het geen ander voornemen had dan deze houding streng en consequent vol te houden, is in de afgelopen nacht door de Duitse weermacht zonder de minste waarschuwing een plotselinge aanval op ons gebied gedaan.

Dit niettegenstaande de plechtige toezegging dat de neutraliteit van ons land zou worden ontzien zolang wij haar zelf handhaafden.
Ik richt hierbij een vlammend protest tegen deze voorbeeldeloze schending van de goede trouw en aantasting van wat tussen beschaafde staten behoorlijk is. Ik en mijn regering zullen ook thans onze plicht doen.

Doet gij den uwen, overal en in alle omstandigheden, ieder op de plaats waarop hij is gesteld, met de uiterste waakzaamheid en met die innerlijke rust en overgave, waartoe een rein geweten in staat stelt!

Daags na de Duitse inval weken prinses Juliana en haar gezin uit naar Engeland. Op advies van Generaal Winkelman verlaat op 13 mei de Koningin met de Britse destroyer ‘H.M.S. Hereward’ het land en zette ’s avonds voet aan wal in Groot-Brittannië.

Koningin Wilhelmina bij de radio
Koningin Wilhelmina bij de radio

De radioboodschappen die zij, via de BBC en Radio Oranje, de wereld instuurde, staken talloze Nederlanders een hart onder de riem.
Ook stelde zij veel prijs op het contact met Engelandvaarders.