Ostmedaille

Medaille Winterschlacht im Osten 1941/42

Bijnaam: Gefrierfleischorden, Eisbandorden of Rollbahnorden.

De Duitse strijdkrachten behaalde in het jaar 1941 tijdens operatie Barbarosse grote overwinningen. Ze brachten het Rode leger d.m.v. grote omsingelingen verschrikkelijke nederlagen toe. Half november begon de aanval door toedoen van de modder te stokken en begin december kwam deze geheel tot stilstand.

De Duitse Wehrmacht was totaal niet voorbereid op de koude en de manschappen hadden geen winteruitrusting gekregen. De Duitsers leden zéér ernstige verliezen aan mensen en materiaal door het strenge winterweer. De beter uitgeruste Russen en werden gedwongen om zich terug te trekken. Deze crises kon pas in de maand maart van 1942 door het intreden van de nieuwe modder periode bedwongen worden.

Om de ontberingen en de bovenmenselijke inspanningen van de Duitse frontsoldaten zichtbaar tot uitdrukking te laten komen, riep Hitler via de verordening van 26 mei 1942 de Medaille Winterschlacht im Osten (Ostmedaille) in het leven.

In de verordening stond te lezen:

Uit waardering voor de heldhaftige strijd tegen de Bolsjewistische vijand tijdens de winter van 1941/42 sticht ik de medaille fur die Winterschlacht im Osten 1941/42 (Ostmedaille). Zij is de waardering voor de standvastige strijd tegen de Bolsjewistische vijand en de Russische winter tijdens de periode 15 november 1941 tot 14 april 1942.

Adolf Hitler schreef een wedstrijd uit om de Ostmedaille gestalte te geven. Er werden hem 96 ontwerpen voorgelegd waaronder enkele van vooraanstaande professoren. Echter geen van de ontwerpen konden hem bekoren. Eind april 1942 werd oorlogsverslaggever Ernst Krause gevraagd om ontwerpen voor de medaille in te dienen.

Ernst Krause was met zijn 22 jaar de jongste kunstenaar op de “Grossen Deutschen Kunstausstellung 1942”. Hitler raakte tijdens deze tentoonstelling onder de indruk van het door Ernst Krause gemaakte groepsbeeld “Die RK-Träger der LAH”.

Ernst Krause kreeg de uiteindelijke opdracht om de definitieve medaille te ontwerpen. Dit was op grond van haastig gemaakte ontwerpen. Deze ontwerpen werden direct aan Hitler voorgelegd.

De medaille is gemaakt van Feinzink en wordt d.m.v. stempelen vervaardigd. Hij is rond en heeft een 1,5mm tot 2mm brede verzilverde rand, de maten zijn: 36mm x 40mm. Een zeer zeldzame variant is die met een wit gelakte helm. Na september 1944 komen ook gegoten medailles in omloop.

De medaille hangt aan een 32 mm breed rood lint. In het midden staat een zwarte verticale streep die aan beide zijde wordt geflankeerd door een dunnere witte streep. De officiële betekenis van deze kleuren is als volgt: Rood symboliseert het bloed van de gesneuvelden. Zwart staat voor de rouw om de gesneuvelden en Wit stelt de sneeuw voor.

De frontsoldaten hadden een andere verklaring voor de kleuren. Links en rechts het Rode leger daartussen in de sneeuw de autosnelweg Smolensk-Moskou.

De Ostmedaille werd boven de linker borstzak gedragen aan een zogenaamde grote of kleine “Ordensschnalle”. Direct na het IJzeren Kruis 2de Klasse en/of het Kriegs Verdienst Kreuz. Of door het tweede knoopsgat onder het IJzeren Kruis 2de Klasse en/of het Kriegs Verdienst Kreuz.

De medaille “Winterschlacht im Osten 1941/42” kon (postuum) worden uitgereikt. Dit kon aan zowel Duitse soldaten als buitenlandse soldaten die in dienst waren van de Wehrmacht, Waffen SS en Ordnungspolizei. Bovendien kon de medaille worden uitgereikt aan soldaten uit de legers van de asmogendheden. Om in aanmerking te komen voor deze medaille moest aan de navolgende eisen voldaan waren:

  • Inzet oostelijk van de Wehrmachtsbefehlshabers Ukraine und Ostland. Of in het operatiegebied Finnland Ostlich der finnisch-russischen Grenze maar binnen het tijdsbestek 15 november 1941 tot 15 april 1942.
  • 14 daagse inzet bij gevechten. Voor vliegend personeel van de Luftwaffe waren 30 vluchten nodig.
  • Of verwonding / bevriezing waarvoor het Verwundetenabzeichen was verleend
  • Of een te overleggen bewijs van 60 dagen onafgebroken inzet in dat gebied.